Kerkgebouw

De Badkapel

In 1873 is een vereniging onder de naam ‘De Protestantsche Kapel of Badhuiskerk’ opgericht die als doel had een protestantse kerk te bouwen voor badgasten die in Scheveningen logeerden. Met behulp van giften en een hypotheek kon in 1874 een kapel, de Badkapel, worden gebouwd aan het Gevers Deynootplein (het huidige Palaceplein). De kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente Scheveningen nam in 1895 het beheer van de Badkapel over.  In de loop van de jaren was de bevolking in het noorden van het dorp immers sterk toegenomen, waardoor een derde kerkgebouw zeer gewenst was. Toen het gemeentebestuur in 1915 een plan vaststelde voor de verbouwing van het Gevers Deynootplein moest het kerkje wijken. In ruil hiervoor kreeg het kerkbestuur een stuk grond aan de Nieuwe Parklaan, plus een startsubsidie voor een nieuw gebouw. Dat is de plek waar de Nieuwe Badkapel kwam te staan en nu nog staat.

De Nieuwe Badkapel

Exterieur
Het nieuwe gebouw is ontworpen door de Scheveningse architect W.Ch. Kuijper jr. De bouw van de Nieuwe Badkapel op de hoek van de Nieuwe Duinweg en Nieuwe Parklaan vond plaats in 1916. Het kerkgebouw is een mooi en evenwichtig voorbeeld van protestantse architectuur uit het eerste kwart van de vorige eeuw, beïnvloed door H.P. Berlage en K.P.C. Bazel. Sinds 1993 is het gebouw een Rijksmonument en in 2015 was het de winnaar van de Haagse Monumentenprijs. De in baksteen opgetrokken kerk beslaat een kruisvormige plattegrond met ondiepe kruisarmen, een Grieks kruis. Op het snijpunt van de zadeldakken staat een koepeltorentje. Aan de uiteinden van het kruis verrijzen hoge puntgevels met daarin grote rondboogvensters, voorzien van traceringen in baksteen en natuursteen. In de vier rondboogvensters zit gebrandschilderd decoratief glas. Aan drie zijden omgeven galerijen met arcaden het gebouw; tegen de voorgevel is deze geopend en tegen de zijgevels zijn ze voorzien van glas. In de hoeken naast de voorgevel staan twee slanke torens met bovenin vierkante nissen met decoratief tegelwerk. In de rechtertoren bevatten deze nissen de wijzerplaat van de klok. De torens worden bekroond door korte achterkanten, gedekt door koepels en geflankeerd door koepelvormige hoektorentjes.

Het ontwerp van de Nieuwe Badkapel heeft de architect een aantal jaar later gebruikt bij het ontwerpen van De Adventskerk in Alphen aan den Rijn. Tussen deze twee kerkgebouwen zijn dan ook verschillende overeenkomsten zichtbaar, waaronder de kruisvormige plattegrond, de houten tongewelven en de grote rondboogvensters.

Interieur
Het interieur is nog vrijwel in de oorspronkelijke staat, slechts de koninklijke loge en kerkenraadsbanken zijn verwijderd.  De stoelen uit de koninklijke loge staan nu in Muzee Scheveningen. In de Nieuwe Badkapel was een koninklijke loge aanwezig omdat Koningin Wilhelmina voor de Tweede Wereldoorlog regelmatig hier naar de kerk kwam, soms vergezeld door haar moeder Koningin Emma, Prins Hendrik en de nog jonge Prinses Juliana. In de jaren 70 zijn de banken en indeling beneden vernieuwd. De banken op de galerijen zijn nog origineel en in de kleur van de houten tongewelven. De kerk heeft aan drie zijden houten galerijen. Aan de vierde zijde is een gemetselde tribune aangebracht, waarop het orgel in een met houtsnijwerk versierde kast staat. Het orgel in de Nieuwe Badkapel is gedeeltelijk door de bekende orgelbouwer Van Dam & Zn gebouwd. Firma Van Leeuwen voltooide de bouw van het orgel. Voor de tribune met het orgel staat de preekstoel met een teakhouten kuip en koepelvormig klankbord. De preekstoel rust op een zandstenen onderbouw met pijlers die voorzien zijn van gebeeldhouwde kapitelen. In 1989 zijn een nieuwe avondmaalstafel, doopvont, lessenaar, predikantsstoel en bloementafel door beeldhouwer Vincent Krans ontworpen en vervaardigd door meubelmaker M.J. Lodewijk. De antependia (kleden over de avondmaalstafel in de kleuren van het kerkelijk jaar) zijn ontworpen en gemaakt door mevr. H.M. den Boer-Verheij. In de kerk hangen zeven originele koperen kronen die in dezelfde stijl als het kerkmeubilair versierd zijn. Het kerkgebouw heeft circa 750 zitplaatsen.

Orgel
De kerk beschikt over een bijzonder orgel dat een prominente plek inneemt in het interieur. Het orgel is het laatste orgel dat de firma van Dam uit Leeuwarden heeft gemaakt en het is als bijzonder instrument uit die tijd – het dateert uit 1926 – opgenomen in het officiële Nationale Orgelencyclopedie.

Het orgel werd gebouwd als een tweeklaviers pneumatisch orgel met een rijk bezet hoofdwerk, een zwelwerk en een vrij pedaal. In de jaren 1960 is het ingrijpend gereviseerd door J. v.d. Zwan, die de tractuur elektrificeerde en een derde klavier toevoegde door de hoofdwerklade te splitsen. V.d. Zwan heeft een aantal registers verwijderd en nieuw pijpwerk in neo-barokke trant toegevoegd. Het resultaat van deze ingrepen was een hybride dispositie die destijds al omstreden was.

Er is momenten een geldwervingsactie voor de restauratie van het orgel. Meer informatie vindt u in het nieuwsbericht orgelrestauratie.

Restauratie
In de periode 2012 – 2014 is de Nieuwe Badkapel in drie fasen gerestaureerd. In de eerste fase heeft Den Hoed Aannemers, onder leiding van Rab Architectuur, gewerkt aan de torens, het dak, het voegwerk van de muren en de twee grote rondboogvensters in de zijmuren. In de tweede fase is de laagbouw, lager dan 8-12 meter, gerestaureerd. Hieronder vallen bijvoorbeeld de daken van de drie galerijen met arcaden, vensters in het trappenhuis en dakranden. In de laatste fase van de restauratie; zijn de karakteristieke ingangsarcade met de zuiltjes gerestaureerd. Er is een nieuwe betonvloer met nieuw terrazo en alle 16 zuiltjes van de galerij zijn vervangen. Daarnaast zijn in dit laatste stadium voorzieningen getroffen voor de aanlichting van het kerkgebouw waarvoor de gemeente Den Haag subsidie heeft verleend. Middels LED-verlichting worden de twee torens, het rondboogvenster aan de voorzijde en de arcade mooi verlicht. De Nieuwe Badkapel is nu ook ’s avonds een markant baken zijn op de hoek van de Nieuwe Parklaan en de Nieuwe Duinweg. Op donderdag 9 oktober 2014 is de afronding van de restauratie feestelijk gevierd.

Klik op de foto om een 360º panorama van de Nieuwe Badkapel te bekijken.